Efor testi, kalp yükünü giderek arttıracak şekilde egzersiz yapılırken, EKG'nin sürekli izlenmesi ve belli aralıklarla kayıt alınması olarak özetlenebilir. Egzersiz "treadmill" adı verilen bir koşu bandında ya da bir bisiklet üzerinde belli bir süre ve hızla yapılmaktadır.
Şekil-I. Efor testinin yapılışı
Efor Testi Neden Yapılır?
Efor testi en çok koroner yetersizlik (kalbi besleyen atardamarlarda darlık veya tıkanıklık olması) teşhisinin konulması ya da bu tanı konulmuş hastaların takibi için yapılmaktadır. Bunun dışında egzersiz kapasitesinin belirlenmesi, egzersize tansiyon cevabının araştırılması, egzersizle ortaya çıkabilecek ileti bozukluklarının incelenmesi, bayılma nedeninin belirlenmesi gibi amaçlarla da efor testi istenmektedir. Kısacası bu test;
Efor Testine Nasıl Hazırlanmalısınız?
Efor testi öncesinde kalp ya da tansiyonla ilgili bazı ilaçların kesilmesi gerekebilir. Doktorunuz hangi ilacınızı ne zaman keseceğiniz konusunda sizi bilgilendirecektir. Kan basıncının belli bir değerin üstünde olması efor testi için engel teşkil eder ve testin ertelenmesini gerektirebilir. Bu nedenle izin verilen tansiyon ilaçlarınızı test günü de almanız doğru olacaktır. Efor testi öncesi iki saatlik açlık yeterlidir ancak 2 saat öncesinde normal kahvaltı ve öğle yemeğinin yenmesi önerilir. Bu sürede sigara da içmeyiniz. Test günü yanınızda eşofman veya şort ve spor ayakkabısı getirmeniz önerilir.
Efor Testi Nasıl Yapılır?
Efor testi, "treadmill" adı verilen motorlu koşu bandı üzerinde, deneyimli hemşireler denetiminde yapılmaktadır. Hemşire sizi test için hazırlayacaktır. Göğsünüze EKG kaydı amacıyla elektrodlar yapıştırılacak, istirahat şartlarında nabız ve tansiyonunuz ölçülecektir. Band üstünde nasıl yürümeniz gerektiği hemşire tarafından anlatılacak ve gösterilecektir.
Standart testin başlangıcında koşu bandı yavaş ve az eğimle hareket eder. Sonra her üç dakikada bir hız ve eğimde uygulanan egzersiz protokolüne göre bir miktar artış olur. Başlangıçta belli bir tempoyla yürümeniz yeterli olacak, ileri kademelerde koşmanız gerekebilecektir. Burada amaç kalbe giderek artan yük getirmek ve kalp hızını yaşınıza göre hesaplanan (Yaş arttıkça ulaşılması gereken kalp hızı azalır.) belli bir asgari değere ulaştırmaktır. Bu çerçevede egzersiz süresi yaşınıza ve efor kapasitenize göre değişecektir. Ortalama süre yaklaşık 8-10 dakikadır. Test boyunca kalp ritminiz sürekli olarak ekranda takip edilir ve her kademede (her 3 dakikada bir) kan basıncınız ölçülür.
Efor Testi Öncesi Ne Yapmanız Gerekir?
En az iki saat öncesinden itibaren hiçbir şey yemeyin ancak 2 saat öncesinde normal kahvaltı ve öğle yemeğinin yenmesi önerilir. Bu süre içerisinde sigara da içmeyin. Sürekli kullandığınız ilaçları içip içmeyeceğiniz konusunda doktorunuza danışın. Mutlaka rahat kıyafetler giyin. Test günü yanınızda eşofman veya şort ve spor ayakkabısı getirmenizi öneririz. Günlük kıyafetinizle efor testi gerekiyorsa, lastik tabanlı ve alçak topuklu bir ayakkabı ve rahat pantolon giymeniz uygun olacaktır.
Efor Testi Sırasında Olanlar ve Yapmanız Gerekenler?
Egzersiz sırasında herhangi bir şikâyetiniz (göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi, çarpıntı, bacak ağrısı, yorgunluk vb.) ortaya çıkarsa testi yapan ekibi bilgilendiriniz. Testin egzersiz bölümü, hedef kalp hızına ulaşmanız, yorulmanız veya devam etmenizi önleyecek şikâyetlerinizin ortaya çıkması halinde ya da doktorun karar vereceği tıbbi gerekçelerle sonlandırılır. Toparlanma fazı olarak adlandırılan dinlenme dönemine geçilir. Bu dönemde asgari beş dakika süreyle ritm takibi, EKG ve kan basıncı kaydı yapılır ve işlem sonlandırılır.
Efor Testi Sırasında Gelişebilecek Komplikasyonlar?
Kalp krizi, kalp yetersizliği, hipotansiyon ve şok, ani ölüm (VF/VT), bradiaritmiler, taşiaritmiler, kas-iskelet sistemine ait sorunlar, aşırı yorgunluk, halsizlik, hastalık hissi gibi v.b durumlar. Bu durumların gelişme olasılığı %0.5'in altındadır. Gelişmesi durumunda genellikle tedaviye iyi cevap verir.
Efor Testi Sonrasında Neler Olur?
Efor testinin sonucu test bitiminde bellidir ve testi değerlendiren doktor tarafından size açıklanacaktır. Bu sonucun değerlendirilmesi, başka testler gerekecekse planlanması ve tedavinizin ayarlanması ise testi isteyen doktorunuzun sorumluluğundadır.
